BARRY HUMPHRIES

 God zegen mensen als Barry Humphries die ons zware bestaan even oplichten. Die je doen vergeten dat je sterfelijk bent. En je doen beseffen dat het hele leven een aaneenschakeling is van absurdisme en dadaïsme dat alleen dragelijk gemaakt kan worden door lachen om ons klungelige zelf. We zitten met z’n allen eigenlijk in een reddingsboot van de Titanic. En met een man als Barry Humphries als medepassagier wil je niet eens gered worden.

Wat een schat van een man was dat, Barry Humphries. Ik kende hem voornamelijk als het personage Dame Edna, de Australische huisvrouw.

De man was zo veelzijdig met zijn absurdistische en dadaïstische humor. In Australië is hij een ‘national treasure’. En in Engeland was hij goed bevriend met koning Charles.

Het Sir Les Patterson personage was het tegendeel van Dame Edna. Een grote, dikke onbeschofte alcoholist die niet van vrouwen af kon blijven.

-For his delivery of Dadaist and absurdist humour to millions, his biographer Anne Pender described Humphries in 2010 as not only "the most significant theatrical figure of our time … [but] the most significant comedian to emerge since Charlie Chaplin".-

Ik keek net naar het laatste interview voor zijn dood. De man is altijd geestig. Zo’n verademing in deze tijd. Hij kon ook niet zonder het toneel. Hij moest op de planken staan en mensen aan het lachen maken.

De journalist vroeg wat hij van de huidige tijd vond. ‘Puriteins’, zei Humphries, ‘ik sprak laatst een jonge vrouw die zei dat ze gender fluid was. Als Sir Les Patterson zijn kleding naar de stomerij bracht wees hij altijd op de vlekken op zijn kleding en noemde die genderfluid.’

Zo’n grap is niet besteed aan de Nieuwe Puriteinse generatie. Die leeft heel grimmig met een vergrootglas in de hand altijd op zoek naar zaken die echt niet meer kunnen. Er valt niets te lachen. Mijn god wat nemen die kinderen zichzelf serieus.

DE ADVOCAAT VAN MIJN GEVOELENS II

Het beste gezelschap ooit: mijn Missy

 Toen ik in Portugal was dacht ik: ‘ Dit is mijn keuze. Dit zijn mijn herinneringen. En er is niemand die roet in het eten gooit.’

Een soort trieste conclusie dat de 72 jaar ervoor er altijd wel iemand in mijn leven kwam die niets kwam brengen maar veel kwam halen. En als ik dan protesteerde, omdat ik praktisch tot acties werd gedwongen die tegen mijn wezen in gingen, werd er gezegd: ‘Wat ben je toch recalcitrant.’ 

Het is al erg genoeg dat je als kind afhankelijk bent van de grillen van je ouders, maar als ik 50 jaar ben en dan nog terecht gewezen word, dan woon ik liever in een hutje op de hei.

Domweg gelukkig in Portugal

De liefde van anderen ging altijd samen met een lijst voorwaarden. En daar ben ik nu van af. Zelfs hulpverleners bij wie ik in tijden van nood aanklopte, verwachtten een bepaald gedrag van me.

Je vraagt de hulp van anderen en dat maakt je kwetsbaar. Toen Hans was overleden, na een jarenlange rit in een krankzinnige achtbaan waar ik niet om had gevraagd, wist ik dat ik iemand nodig had die geen enkele eis aan me stelde. Bij wie ik me thuis voelde zonder het gevoel te hebben dat ik mezelf voortdurend aan het herhalen was. Iemand die zou zeggen:  ‘Al vertel je het 100x, gooi het er uit. Ik begrijp het. Het is volslagen krankzinnig wat je is overkomen. Niet alleen de relatie met Hans. Maar ook al die belachelijke hulpverleners die je al vijftig jaar in de kou hebben laten staan. Toen je 18 jaar was vroeg je om hulp. Je had vertrouwen in die mensen maar ook zij stelden voorwaarden.  En ze hebben je stuk voor stuk in de steek gelaten. Ze begrepen niets van je ziel. Dat lag niet aan jou. Das was hun gebrek. Kennis uit boekjes maar geen enkel inzicht dat elk mens een uniek individu is waar je niets aan moet veranderen. Met al hun kennis waren ze zo ongelooflijk dom. Zo rigide met hun aangeleerde theorieën.’

Ik zei tegen de huisarts: ‘Ik wil de beste trauma therapeut. Met minder neem ik geen genoegen.’ Ik was misschien nog wel kwetsbaar maar ik wist verdomde goed wat ik wilde. Nooit meer mensen die voorwaarden aan mij stellen. Die komen mijn leven niet meer in. De tijd van concessies is voorbij.

Een kind dat onvoorwaardelijke liefde van haar ouders krijgt, staat met stevige benen in het leven. Die wankelt niet snel.

Ik moest mij ontdoen van alle voorwaarden van alle mensen die zich met mijn leven bemoeiden. Door hun onmacht, hun gebrek aan empathie en intellect deden ze uitspraken als: ‘Wat ben je toch recalcitrant.’ Dat niets anders betekent dat: ‘Als jij niet doet wat ik zeg, accepteer ik je niet.’

Nou doei. Je moet van goeden huize komen wil ik jou toelaten in mijn leven. Alleen mijn voorwaarden tellen. Mijn welzijn. En dat van Missy.

The End

DE ADVOCAAT VAN MIJN GEVOELENS

 Als je onaangename dingen overkomten, hopen de meeste mensen dat ze anderen kunnen behoeden voor een zelfde situatie. 

Als ik maar één persoon kan redden of helpen met mijn ervaringen misschien heeft alles dan toch nog zin gehad. Ik maak als ervaringsdeskundige een egodocument. Dat zijn de termen.

Het begon 60 jaar geleden. Ik kreeg door een combinatie van trauma’s dwanggedachten die zo domineerden dat ik niet aan leven toekwam. Ik was 13 jaar. Dat schijnt een leeftijd te zijn waarin nare en schokkende ervaringen er driedubbel inhakken. 

Je brein is zich aan het ontwikkelen en gaat scheef groeien zoals een boom die te weinig zonlicht ontvangt. Toen 5 jaar later een oplettende leerkracht mij apart nam en zei: ‘Nu vertel je wat er met je aan de hand is’, vertelde ik het hele verhaal. Er werd contact opgenomen met mijn ouders, of liever met mijn moeder van wie ik al wist dat ze geïrriteerd zou reageren en er absoluut niets van zou begrijpen. 

Ik stotterde met mijn lichaam, laat ik het zo formuleren. Ik heb geen zin om in allerlei details te treden.  Mijn moeder kwam op school langs en mijn ergste vrees werd bewaarheid. ‘Ach kind, als je jezelf zoiets aanleert kun je het jezelf ook weer afleren’, zei ze bruusk. Ze had wel wat beters te doen. Men raadde mij een behandeling met een psychiater aan. Het had geen zin om ook maar iets met mijn ouders te bespreken want als ik er over begon, snauwde mijn moeder: ‘Bespreek dat maar met je psychiater.’

Het heeft natuurlijk allemaal te maken met het gebrek aan onvoorwaardelijke liefde van de ouders voor het kind. De meeste kinderen die in die tijd werden geboren waren niet gepland. Niet dat ze perse ongewenst waren maar je moest vooral gewoon doen want dan deed je al gek genoeg.

Het laatste jaar dat ik mij veilig voelde

Toen ik naar de psychiater ging dacht ik: ‘Godzijdank, iemand gaat me helpen.’ Zij stelde soms een vraag maar liet mij voornamelijk praten. Anderhalf jaar lang. Peperduur, zelf betaald van mijn miezerige salaris. In de laatste sessie zei ze: ‘Ik wil je iets meegeven. Penisnijd, denk daar maar over na.’

Je begrijpt ik was natuurlijk gelijk genezen. Maar niet heus. Dat Freud nooit is ontmaskerd als een verslaafde charlatan vind ik onbegrijpelijk. Gelukkig bevind ik mij in een goed gezelschap van de anti-freudianen zoals Max Pam. Ik kan me ook niet voorstellen dat Karel van het Reve deze man ooit serieus heeft genomen. En als mijn vader zich verdiept had in de theorieën van Sigmund dan had hij met zijn intelligentie vast gezegd: ‘Wat een Victoriaanse kwakzalverij.’ 

Maar ook mijn vader had betere dingen te doen. Ik voelde me ongelooflijk afgezeken. Was dat de behandeling? Stel je huurt een loodgieter in en je zegt: ‘De afvoer is verstopt.’ En de loodgieter bestudeert de afvoerpijp en zegt: ‘Een gevalletje van penisnijd. Dat is dan 70 gulden.’ Zo iemand geef je toch aan bij de politie.

Ik dacht: ‘Een psychiater, psycholoog of hulpverlener moet de advocaat van je gevoelens zijn. Onvoorwaardelijk voor je opkomen.’ Maar ik was helaas 50 jaar mijn tijd vooruit.

Wordt vervolgd

BIOLOGISCHE APPELTJES

 Je hebt je eigen leven. In mijn geval is dat een bestaan in huize Oase. In een straat met nauwelijks verkeer. Op steenworpafstand van de dijk en een grote plas water. 

Je kunt hier een speld horen vallen. En ik ben omringd door hartelijke zorgzame buren. Op straat zegt praktisch iedereen elkaar gedag. Zelfs 6-jarige jongetje roepen Doei naar me. 

Een paar dagen geleden kwam de buurvrouw een kilootje biologische appels afleveren. ‘Het was zo’n goede oogst dit jaar’, zei ze. In de tuin tegenover mij groeit een palm.

Ik zit gelukkig niet op twitter, het riool van de sociale media. Het is net zoiets als auto rijden. Ik heb de aardigste mensen zien veranderen in schuimbekkende idioten zodra ze achter het stuur gingen zitten. De auto geeft je een gevoel van anonimiteit.  Op twitter zie je hetzelfde mechanisme. Vloeken, schelden en tieren.

Je hoort weleens mensen zeggen: ‘Ik werd op twitter met de dood bedreigd.’ Dan vraag ik: ‘Door wie?’. Antwoord: ‘Anoniem.’ Anoniem telt niet. Matthijs van Nieuwkerk werd in een stuk in De Volkskrant anoniem beschuldigd van grensoverschrijdend 🤮gedrag. Daar hoef hij zich niets van aan te trekken. Als je een appeltje te schillen hebt met Van Nieuwkerk dan zeg je dat in zijn gezicht.

Vriendin M zei: ‘Ik hoorde dat Facebook hopeloos ouderwets is.’ ‘Heerlijk toch’, zei ik, ‘al die zeikerds verdwijnen. Alleen de oudere jongeren blijven over. Ik reken het goed.’

Om niet lastig gevallen te worden trek je de trekker uit het stopcontact en je waant je in het walhalla. 

Er is een oorlog aan de gang. Op de sociale media en in het echt. Je bent niet verplicht om mee te doen. De dienstplicht is afgeschaft. Je mag gelukkig zijn.

HET PRILLE BEGIN VAN DE LENTE

 Missy en ik op onze ochtendwandeling. De wind was nog behoorlijk koud maar de vorst lijkt uit de lucht te zijn. Ik vond deze maand maart zeer deprimerend. 

1964 HERE! THERE AND EVERYWHERE

 Hoe oud was ik toen ik dit nummer voor het eerst hoorde. 15 jaar? Nu bijna 60 jaar later hoor ik pas hoe wonderschoon het is. Luisteren met airpods en je zit in de studio naast de mannen. Wat een ongelooflijke explosie van muzikaal talent vond er in de jaren 60 plaats. En ik had de perfecte leeftijd om het als een spons op te zuigen. Levenselixer want verder was er niets.

God zei: ‘Het is een bijzonder kind maar niemand ziet het. Geef haar de beste composities van onze engelen.’

En zo geschiede

AMOR FATI

 Zestig jaar geleden begon het. Ik kon mijn hoofd niet meer stil houden. Er kwamen een drietal trauma’s in een korte periode tesamen waardoor ik dwanggedachten kreeg. Ik had het op 9 jarige leeftijd eerder meegemaakt. Drie gebeurtenissen die voor mij op die leeftijd traumatisch waren. Ik herinner me dat ik me terug trok. Niet buiten wilde spelen en ook heel stil op school was.

De juf gaf me een 9 voor gedrag terwijl ze me natuurlijk een 3 had moeten geven. Of een 1. Het is niet normaal als een 9 jarige niet levenslustig rondspringt. Er is iets aan de hand met een absurd braaf, gehoorzaam kind dat nooit protesteert en alles over zich heen laat komen.

Ik schaamde me dood voor die 9. Als je een lam, dat uit zichzelf naar de slachtbank loopt en vrijwillig het hoofd op de slachtbank legt, prijst. 

Toen veerde ik toch op een gegeven moment terug. Ik had nog veerkracht. Op mijn 12e voelde ik me op mijn best. Ik dacht: ‘Ik word groot’. Maar het belangrijkste: ‘Ik heb mijn ouders niet meer nodig.’ Op de een of andere manier waren die ouders een last omdat zij een lijst van voorwaarden hadden waar ik aan moest voldoen om hun liefde te verdienen.

Dus het ging mis en het enige dat ik kon bedenken was: ‘Niemand mag het zien.’ Ik zou uitgestoten worden als een paria. Ik had het bij andere kinderen gezien. Had ik maar een lieve buurvrouw gehad of een betrokken juf. Dat zou al het verschil hebben gemaakt. Als ik ergens terecht had gekund met mijn angsten en mijn dwanggedachten.

Mijn leven is verdeeld in: toen ik nog mijn hoofd stil kon houden. En de 60 jaar daarna waarin ik nooit kon doen wat ik wilde omdat ik met mijn hoofd schudde. Zoals een Parkinson patiënt. 

Wat heeft dat lot mij gebracht? Als je het positief wilt bekijken zoals Nietzsche zegt: Amor Fati. Omhels je lot. Ik heb er tot nu toe alleen maar tegen gevochten. En wat heeft het mij opgeleverd? Een kreupel leven. 

Ik ken ook mensen die angststoornissen hebben en toch op het toneel gaan staan. Als de angst opvlamt begroeten ze die als een oude vriend. De angst staat los van je persoonlijkheid. Zoals het schudden van mijn hoofd verder niets zegt over mijn karakter en talenten.

Je kunt het verleden niet veranderen, dat is één ding dat zeker is. En het doet pijn als ik terug kijk op de stompzinnige dingen die ik heb moeten doen om te overleven. Waardoor ik vele jaren niet toe kwam aan het echte leven. 

Laat ik eens proberen dat lot te omarmen. Ik weet ook niet waarom mijn leven zo gelopen is. Als een hindernissen parcours met de meest gruwelijke obstakels gevolgd door smerige, diepe modderpoelen. Laat ik er eens met liefde naar kijken want woede en frustratie leveren niets op. Ja, een gevoel van ongelooflijke eenzaamheid en verlatenheid omdat ik wel hulp heb gezocht maar 50 jaar in de kou heb gestaan. Behandeld met onbegrip en dooddoeners in plaats van dat men zegt: ‘Wij mogen dan wel psychiaters en psychologen zijn maar de geestelijke gezondheidszorg staat nog in zijn baby slofjes.’ 

U bent uitbehandeld. Dan maar mijn eigen lot omarmen want leg je het in handen van anderen dan raak je nog verder van huis. Ik wil niet worden zoals jullie. Protocollen leren uit boekjes, achterhaalde  theorieën van anderen toepassen op levende wezens. 

Ik verwelkom alles en iedereen met liefde. Mijn vriendin die gek in haar hoofd is geworden en wartaal uitslaat. Daar ga ik niet tegenin. Discussies zijn zinloos. Ik overlaad haar met liefde. Ik omhels haar lot en het mijne. En ik zing het lied dat ik al ruim 55 jaar ken en dat de enige waarheid vertolkt:

What the world needs now is love, sweet love.

Amor fati.