Omdat ik The Black Prince van Iris Murdough las, moest ik onwillekeurig aan mijn middelbare schooltijd denken. Ik begon gelijk te hyperventileren.
Lege lade, leeg hoofd
Daar was ik, een Montessorikind, opgevoed met gelijkwaardigheid, omringd door sterke vrouwen. Op deze middelbare school waren vrouwen 2e rangsburgers, de leerkrachten bestonden uit voormalige SS-ers en het doel van de opleiding was: je klaar te stomen voor een huwelijk met een diplomaat.Georganiseerde lade, georganiseerd hoofd
De opleiding op zich was goed. Taal en literatuur. Zo kon je, als getrouwde vrouw, bij elke gelegenheid meepraten dankzij je algemene ontwikkeling. Zodat je je man niet voor schut zette. Je zou de perfecte gastvrouw worden. Opzitten en pootjes geven als een hond. En zo werd je ook behandeld. Men deed niet aan tere kinderzieltjes of gevoelige pubers. Je was niets.
Ik zie het als vijf jaar zinloos lijden. Soms zit het leven tegen en als dan de storm is gaan liggen, kom je tot de conclusie: ‘Ik ben een stuk wijzer geworden.’
Op de middelbare school werd je neerbuigend behandeld. Ze kenden je naam niet, laat staan dat ze geïnteresseerd waren in je gedachten, mening, ideeën of alleen je persoonlijkheid.
Amor fati: omarm je lot. Die jaren hebben me bijna genekt. Waarom ben ik niet keihard gaan schreeuwen? Waarom ben ik niet thuis gebleven: ‘Ik ga nooit meer naar die school terug.’
Muziek heeft mij in leven gehouden tijdens de oorlog. Er is ergens een beter leven
Dat was geen optie. Met mijn oog op de prijs: het diploma, heb ik die tijd ervaren als een oorlog. Het waren dan wel de jaren 60, de autoriteiten vielen pas in de jaren 70.
Omdat taal en literatuur de belangrijkste vakken waren moest voor Nederlands 50 boeken hebben gelezen. Voor Frans, Engels en Duits elk 15 boeken.
En zodra iets moet, als je nota bene 15 jaar bent, staat het je al gelijk tegen.
Ik was waarschijnlijk toen niet in staat om The Black Prince te waarderen.
Nu wel. Wat is Irish Murdoch een fantastische schrijver, zo intelligent, zo’n kennis van de menselijke psyche en tegelijkertijd ook geestig. Bovendien leer je er nog wat van. Er worden discussies gevoerd over Shakespeare en Hamlet. Wat Shakespeare gay? Ja, natuurlijk. Of had hij een oedipus complex?
The Black Prince is eigenlijk een literaire thriller. Maar zo origineel dat je dat pas beseft als je het boek uit hebt. En dan ga je het herlezen. Met andere ogen. Je gaat twijfelen of je de verteller wel moet geloven.
Kortom, lees het zelf maar. Weer zo’n juweeltje dat we uit de grote stapel gepikt hebben.
Ik ken geen enkele hedendaagse schrijver die ook maar in de buurt komt van de klassieke literatuur.